Romatoid Artrit
Romatoid artrit (RA), hormonal düzeylerin değiştiği bir dönem olan gebelik sırasında, sıklıkla remisyona girer. RA insidansının çocuk doğurmuş kadınlarda azaldığı ve ciddi hastalığın, oral kontraseptif kullanmış kadınlarda daha az olduğu görülmektedir. Gebeliğin kendisi dikkati çekecek biçimde koruyucudur. Postpartum ve postmenopozal periyodlarda ise RA riski artmıştır.
Bir çalışmada gebe kadınların % 74′ünde RA’deki artrit aktivitesinde azalma olduğu gözlenmiştir. Bu hastaların % 50′si ilk trimesterde, % 24′ü ise 2.-3. trimesterde düzelmiştir. % 26′sında ise herhangi bir düzelme görülmemiştir.
Sistemik Lupus Eritematozus
Aktif SLE olan tedavi edilmemiş hastalarda, ölü doğum ve spontan düşük sık görülür. Gebelikten önce en az 6 aydır, düşük dozda kortikosteroid alan kontrol altındaki hastaların normal doğum yaptıkları görülmüş ve bunun maternal lupus antikoagülanının baskılanmasına bağlı olabileceği düşünülmüştür. Ancak erken prepartum ve postpartum dönemlerde hastalığın hafif alevlenmeleri sıktır. Hastaların çocuklarında komplet kalp bloğu dışında konjenital anomali gözlenmemiştir.
Anneden bebeğe pasif olarak geçen anti-Ro antikorlan, konjenital kalp bloğuyla açıkça ilişkilidir. SLE’da % 10-25 oranında saptanan antikardiyolipin antikorları fetal kaybın bir göstergesidir. Plasental enfarktla sonuçlanan plasental damar trombozu, antifosfolipid antikoru olan kadınlarda fetal kayıp için en geçerli açıklamadır. Lupus antikoagülanının plasenta damarlarının endoteliyal hücrelerinde prostasiklin üretimini inhibe etmesi ve bu damarların konstriksivonu ile plasental yetmezlik gelişmesi ve fetal büyüme geriliği veya ölümle sonuçlanması ise diğer bir açıklamadır. Tekrarlayan fetal kaybı olan kadınların serumlarında antikardiyolipin antikorların saptanması lupus antikoagülan testinden daha sensitif bir yöntemdir.
Hekim otoimmün hastalığı olan kadınlarda fetal kaybın diğer nedenlerini de düşünmelidir. Gebelik sırasında bu kadınların yakın izlemi ve gerekirse hastaneye yatırılarak izlenmeleri gerekir.
Polimiyozit/Dermatomiyozit
Polimiyozit/dermatomiyozitte azalmış fertilite ve artmış fetal kayıp bildirilmiştir. Gebelik sırasında hastalığın alevlenmesi gözlenebilir.
Antiromatizmal İlaçlar
Gebe hastalann tedavisinde, steıoidlerin gerektiği kadar kullanılması önerilmiştir. Plasental enzimler kortizol, prednizolon, prednizon ve metilprednizolonu inaktive eder. İnaktive edilmeyen deksametazon ve betametazonun plasentayı geçtikten sonra fetus üzerinde etkileri olabilir. Gebelik sırasında sitotoksik ilaçlar kesilmelidir. Duktus arteriozusun prematür kapanması riskini artırmaları nedeniyle mümkünse son 2 ayda NSAİİ tedavisinden kaçınılmalıdır.
Sistemik Sklerozis
Sistemik sklerozda; tek başına hipertansiyon, ciddi hipertansiyonla birlikte ağır böbrek tutulumu ve nefrotik sendrom bildirilmiştir. Erken diffüz hastalığı olan kadınların gebe kalmaları önerilmez.
Dr. Figen Ayhan
S.B.Ankara Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği